012. JavaScriptda shart operatorlari

JavaScriptda shart operatorlari (conditional operators) dasturda turli shartlarga ko’ra turli xil harakatlarni amalga oshirish imkonini beradi. Quyida JavaScriptda ishlatiladigan asosiy shart operatorlari haqida batafsil ko’rib chiqamiz.

1. If-else Operator

If-else - bu eng asosiy shart operatori bo’lib, biror shartni tekshirib, u to’g’ri bo’lsa, biror kod blokini bajaradi, aks holda boshqa kod blokini bajaradi.

Sintaksis:

if (shart) {
    // Shart to'g'ri bo'lsa, bu kod ishlaydi
} else {
    // Shart noto'g'ri bo'lsa, bu kod ishlaydi
}

Misol:

let age = 18;

if (age >= 18) {
    console.log("Siz kattasiz");
} else {
    console.log("Siz hali yoshligingiz");
}
// "Siz kattasiz" ni chiqaradi, chunki shart to'g'ri.

2. If-else if-else Operator

If-else if-else operatori bir nechta shartlarni tekshirishga imkon beradi. Agar birinchi shart noto’g’ri bo’lsa, keyingi shart tekshiriladi.

Sintaksis:

if (shart1) {
    // Agar shart1 to'g'ri bo'lsa, bu kod ishlaydi
} else if (shart2) {
    // Agar shart1 noto'g'ri, lekin shart2 to'g'ri bo'lsa, bu kod ishlaydi
} else {
    // Agar barcha shartlar noto'g'ri bo'lsa, bu kod ishlaydi
}

Misol:

let grade = 85;

if (grade >= 90) {
    console.log("A olasiz");
} else if (grade >= 80) {
    console.log("B olasiz");
} else {
    console.log("C yoki undan past olasiz");
}
// "B olasiz" ni chiqaradi, chunki grade 85 va bu 80 dan yuqori.

3. Ternary Operator

Ternary operator (? :) - bu shart operatorining qisqacha yozilgan ko’rinishi bo’lib, u if-else operatorining o’rnini bosadi. U shartni tekshiradi va shart to’g’ri bo’lsa bir qiymatni, noto’g’ri bo’lsa boshqa qiymatni qaytaradi.

Sintaksis:

let natija = (shart) ? if_true : if_false;

Misol:

let age = 20;
let message = (age >= 18) ? "Siz kattasiz" : "Siz hali yoshligingiz";
console.log(message);
// "Siz kattasiz" ni chiqaradi, chunki age 18 dan yuqori.

4. Switch Case Operator

Switch case - bu biror qiymatning bir nechta ehtimoliy qiymatlariga ko’ra turli kod bloklarini bajarishga imkon beradi. U if-else if-else operatoriga o’xshaydi, lekin biror qiymatning turli holatlarini tekshirish uchun qulayroq bo’ladi.

Sintaksis:

switch (expression) {
    case value1:
        // Agar expression value1 ga teng bo'lsa, bu kod ishlaydi
        break;
    case value2:
        // Agar expression value2 ga teng bo'lsa, bu kod ishlaydi
        break;
    default:
        // Agar hech bir case mos kelmasa, bu kod ishlaydi
}

Misol:

let color = "qizil";

switch (color) {
    case "qizil":
        console.log("Rang qizil");
        break;
    case "yashil":
        console.log("Rang yashil");
        break;
    case "ko'k":
        console.log("Rang ko'k");
        break;
    default:
        console.log("Noma'lum rang");
}
// "Rang qizil" ni chiqaradi, chunki color "qizil".

5. Logical Operators

Logical operators - bir nechta shartlarni birlashtirish yoki ularni manipulyatsiya qilish uchun ishlatiladi. Eng keng tarqalgan mantiqiy operatorlar quyidagilardan iborat:

• AND (&&): Ikkala shart ham to’g’ri bo’lsa, true qaytaradi.

  if (age > 18 && age < 30) {
      console.log("Siz yoshsiz");
  }
  

• OR (||): Kamida bitta shart to’g’ri bo’lsa, true qaytaradi.

  if (age < 18 || age > 60) {
      console.log("Siz bu toifaga kirmaysiz");
  }
  

• NOT (!): Shartning qiymatini inkor qiladi. Agar shart true bo’lsa, false qaytaradi va aksincha.

  if (!isMember) {
      console.log("Siz a'zo emassiz");
  }
  

6. Nullish Coalescing Operator (??)

Nullish Coalescing Operator (??) - null yoki undefined bo’lgan qiymatlar uchun zaxira qiymatni belgilash uchun ishlatiladi.

Sintaksis:

let result = value1 ?? value2;

Misol:

let userName = null;
let defaultName = "Guest";
let displayName = userName ?? defaultName;

console.log(displayName); // "Guest"

Xulosa:

JavaScriptda shart operatorlari dasturiy ta’minotda turli shartlarga asosan turli xil harakatlarni amalga oshirishga imkon beradi. To’g’ri operatorni tanlash dasturiy ta’minotning o’quvchanligi va samaradorligini oshiradi. Keyingi maqolalarda ko’rishguncha.